Wanneer men aan champagne denkt, denken we vaak aan een bijzondere gebeurtenis zoals oudjaar, een jubileum of een opening. Tegenwoordig wordt champagne ook gedronken wanneer er niets te vieren valt, puur om te genieten van het leven.
Kortom champagne is een veelzijdig, mooi en feestelijk product.

Maar wat is champagne nu eigenlijk en hoe wordt champagne gemaakt?

Champagne is een mousserende wijn die wordt geproduceerd in het gelijknamige gebied in Frankrijk, gelegen op +/- 150 kilometer ten oosten van Parijs. De champagnestreek (AOC wijngaard gebied) wordt gedefinieerd en begrensd door een wet uit 1927 en omvat ongeveer 34.000 hectare wijngaarden, verspreid over 320 dorpen. Alleen mousserende wijn uit deze regio, gemaakt volgens de méthode traditionele (voor 1994 als méthode champenoise bekend) mag de naam champagne dragen.

Het klimaat in deze streek is vrij mild en staat onder invloed van een maritieme luchtstroom vanaf de Atlantische Oceaan. De winters zijn zacht en de zomers kunnen heet zijn. Gedurende het gehele jaar valt er vrij regelmatig neerslag. De bodem van de champagnestreek bestaat uit een dikke laag krijt bedekt met een dunne laag vruchtbare aarde. De kalkbodem is zeer geschikt voor de druivenstokken die met de wortels diep in de grond doordringen. Ook is de dikke krijtlaag zeer geschikt voor het uithouwen van kelders. In de kelders heerst een constante temperatuur van ongeveer 10 graden Celsius en een constante luchtvochtigheid waar de champagne in wordt opgeslagen tot het moment van verkoop.

Kwaliteitswaardering
Omdat de kwaliteit van wijngaarden uiteenloopt, zou het niet terecht zijn als voor alle druiven dezelfde prijs gold, daarom heeft de champagne per gemeente een kwaliteitsindeling. Deze kwaliteitsindeling is de grand cru, de premier cru en de cru.

Zeventien dorpen zijn geclassificeerd  als grand cru. Voor de druiven uit deze dorpen wordt de hoogste prijs betaald. Enkele van deze dorpen zijn Bouzy en Mailly (in Montagne de Reims), Aÿ en Tours-sur-Marne (Vallée de la Marne), Avize, Oger, Cramant en Chouilly (Côte des Blancs). Tweeënveertig dorpen leveren een premier cru en zijn op de schaal van 0 - 100 tussen de 90 en 99 procent ingeschaald. De overige dorpen zijn geclassificeerd als cru.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Bourgogne wordt de term cru, wat letterlijk eerste oogst betekent, in de champagnestreek gebruikt om de druiven die binnen de grenzen van de gemeente worden geplukt te classificeren.

Druiven
Champagne wordt veelal gemaakt van een mengsel van het sap van blauwe en witte druiven. Er zijn 6 druivenrassen toegestaan, maar 3 daarvan worden het meest gebruikt. Slechts 1% oftewel 92 hectare van de 34.000 hectare wijngaard die behoren tot de champagnestreek volgens de AOC (Appellation d'Origine Contrôlée, Franse kwaliteitscontrole op landbouwproducten) zijn met de andere druiven dan die "grote drie" beplant.

Meest gebruikte druivenrassen zijn:
- Chardonnay (witte druiven)
- Pinot Noir (blauwe druiven)
- Pinot Meunier (blauwe druiven)

Minder vaak gebruikte druivenrassen:
- Pinot Blanc
- Arbane
- Petit Meslier 

De meeste champagnes zijn een assemblage van vooral pinot noir, chardonnay en pinot meunier. Champagne die uitsluitend gemaakt is van witte druiven wordt blanc de blancs genoemd. Champagne van uitsluitend blauwe druiven noemt men blanc de noirs. De meeste champagne is wit, een minderheid is rosé. Rode champagne wordt niet gemaakt.

Smaaksoorten
Champagnes worden vooral onderscheiden door hun al dan niet zoete smaak. De Franse wet schrijft voor hoe de verhoudingen tussen de smaaktypen en de dosage (suiker) moeten zijn:

- Extra Brut: met een dosage van 0 tot 6 gram per liter                                  
- Brut: met een dosage van minder dan 15 gram per liter
- Extra Sec: met een dosage van meer dan 12 en minder dan 20 gram per liter                                          
- Sec: met een dosage meer dan meer dan 17 en minder dan 35 gram per liter    
- Demi-Sec: met een dosage van meer dan 35 en minder dan 50 gram per liter
- Doux: met een dosage van meer dan 50 gram per liter

Soorten champagnes
Champagnes krijgen hun unieke karakter door de bewerkingen in de kelder, maar ook de herkomst van de druiven, de persing, de verhouding tussen de gebruikte druivenrassen en het jaar van de oogst zijn van invloed op het uiteindelijke product.
In tegenstelling tot vrijwel alle "stille" wijn hebben de meeste champagnes geen jaartal op de fles, dit komt omdat champagne ondanks verschillende weersomstandigheden en wisselende kwaliteit per jaar altijd hetzelfde moet smaken. Door champagne een mengsel te laten zijn van verschillende jaren wordt dit resultaat bereikt.

Is het wijnjaar echter uitzonderlijk goed geweest dan voegt men slechts de wijn van die oogst tot een cuvée samen die men dan aanduidt met vintage, op zijn Frans millésimé genoemd. Een vintage is te herkennen aan het jaartal van de oogst op de fles. Aangezien de vintage gemaakt wordt van de allerbeste druiven, wordt deze niet ieder jaar gemaakt. Een goede vintage geeft precies de weersomstandigheden van een bepaald jaar weer. Hierdoor kan het karakter van jaar tot jaar verschillen. Een vintage is altijd brut. Ze worden voor de verkoop ook wat langer in de kelder bewaard. Ze blijven minstens drie jaar liggen en vaak nog langer, tot zelfs 10 jaar. Nog geen 15% van de champagnes is een vintage en ze zijn per definitie gelimiteerd. Een "prestige champagne" is het oogappeltje van het champagnehuis, de beste champagne die het huis kan maken. In deze champagne laten ze met trots hun huisstijl naar voren komen.